TÜRKİYE’DE ve DÜNYADA YEŞİL DÖNÜŞÜM SÜREÇLERİNE GENEL BAKIŞ
Avrupa Birliğine uyum süreçlerine bağlı olarak Geri Dönüşüm Sektöründe Lisans ve Regulasyonlar ülkemizde hız kazanmıştır. Ülkemizin 7 Ekim 2021 yılında Paris İklim Anlaşması’nı imzalanmasının ardından 29 Ekim 2021 tarihinde Çevre ve Şehircilik olan Bakanlığın ismi de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak değiştirilmiştir.
2005 yılında kurulan AB Emisyon Ticaret Sistemi, AB’nin iklim değişikliği ile mücadelesinde kullandığı en önemli enstrümanların başında gelmektedir. Avrupa Birliği (AB) emisyonlarının yaklaşık %40’nı kapsayan Emisyon Ticaret Sistemi’nde uygulanan karbon sınırlandırması ve ticareti (Cap&Trade) sayesinde, endüstrilerin rekabet gücüne zarar vermeden düşük emisyonlu sistemlere geçilmesi hedefleniyor.
Avrupa Birliği (AB) tarafından 11 Aralık 2019 tarihinde açıklanan , 2023 yılında Raporlama zorunluluğu getirilen, 2026’da ise tamamen devreye girmesi planlanan, Yeşil Mutabakat (Green Deal) ile vergi mekanizması düzenlemesi yapılan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kapsamına ilk aşamada Demir-Çelik, Çimento, Alüminyum, Gübre ve Elektrik olmak üzere beş sektör dahil edildi. Ülke olarak ihracatının çok büyük bir kısmının Avrupa birliği ülkelerine olmasından dolayı İhracatçı firmaların Karbon Emisyonlarını sıfırlama hedefleri maliyetler ve rekabet gücünü kaybetmeme anlamında büyük önem taşımaktadır.
Net Sıfır Karbon Emisyon Hedefi 2053 kapsamında Türkiye Cumhuriyeti Devleti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının paylaştığı Ulusal Katkı Beyanında (NDC) belirtilen azaltım senaryoları için yapılan Vergi desteği Teşviği ile 2024 yılında Yenilenebilir Enerji (GES,RES,HES,Jeotermal..vs) Kaynaklarından elde edilen Enerji toplam üretilen Enerjinin yaklaşık %50 sine ulaşmıştır. Atık Yönetimi yatırımları ise 2017 yılında hayata geçirilen Sıfır Atık Projesiyle ciddi bir ivme kazanmıştır. 2017 yılında 13% olan Geri Kazanım oranı 2023 yılında 35% seviyelerine gelmiş, 2035 yılında da 60% Geri Kazanım oranı hedeflenmiştir ki bu oran gelişmiş diye nitelendirdiğimiz Almanya için 65% civarlarındadır.
31.10.2023 tarihinde kabul edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yayınlamış olduğu ve 2024-2028 yıllarını kapsayan 12.Kalkınma Planını İmalat Sanayiiye Yönelik Yeşil ve Dijital Hedefler vurgusuyla yayınlanmıştır.
*İmalat sanayiinde yeşil dönüşüm desteklenecek. *Döngüsel ve Sürdürülebilir üretim uygulamalarının artırılması sağlanacaktır. *Ar-Ge faaliyetleri ve teknoloji transferi desteklenecektir.*Yeşil dönüşüm projeleri tasarlanacak. *Yeşil OSB ve Yeşil endüstri bölgeleri yaygınlaştırılacaktır. *Temiz enerji üretimi ve kullanımı teşvik edilecektir. *Atıkların Endüstriyel kullanımı ve Döngüsel Ekonomi uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. *KOBİ’lerin yeşil dönüşüme yönelik farkındalıkları artırılacak ve sektörel dönüşüm profilleri oluşturulacaktır. *Sektörel değerlendirmelerin yapılması ve dönüşüm stratejilerinin hayata geçirilmesi sağlanacaktır. *Enerji verimliliği ve tasarruf potansiyeli yüksek teknolojik yatırımlar desteklenecektir. *Karbon ve Su Ayak İzi hesaplama ve doğrulamasında standartlaştırılmış ulusal uygulamalar geliştirilecektir. *Yeşil sanayi işletmelerinin yetkin dönüşüm danışmanlarının belgelendirilmesi ve desteklenmesi sağlanacaktır. *Tesislerin temiz üretim yaptıklarını gösterecek şekilde sertifikalandırılmaları sağlanacaktır. *Sanayinin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan atıkların kaynağında ayrı toplanması sağlanacaktır. *Yeşil dönüşüm kapsamında başta hidrojen değer zinciri içerisindeki üretim, depolama, taşıma ve sanayide kullanım süreçleri ile ilgili olarak bileşen, ekipman ve sistemlerin yerli ve milli imkânlarla geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi desteklenecektir.
